PRP

Plateletten zengin plazma (platelet rich plasma - PRP) kanın santrifüj edilmesi ile elde edilen ve kandan çok daha yüksek konsantrasyonda platelet (pıhtılaşma hücreleri) içeren plazma komponentidir. İçeriğinde çok sayıda büyüme faktörü bulundurması, çeşitli kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde PRP enjeksiyonlarının kullanımını sağlamıştır. Histopatolojik kanıtlar, kronik yumuşak doku dejenerasyonunda inflamasyondan ziyade tamir mekanizmalarındaki yetersizliğin patolojik süreçte rol oynadığını göstermektedir. İyileşme sürecine etkisi olduğu düşünülen büyüme faktörlerinin, hastalıklı yere lokal olarak enjekte edilerek tendon ve kıkırdak doku rejenerasyonunu (tamirini) arttırıcı etkisi ile tedavide kullanılmaktadır.

PRP, doku iyileşmesini arttırıcı etkisiyle yaklaşık 20 yıldır tıpta kullanılmaktadır. Plateletlerin içerdiği büyüme faktörleri ve biyoaktif proteinler iyileşme sürecinde önemli role sahiptirler. kronik, iyileşmeyen kemik ve yumuşak doku yaralanmalarında iyileşmeyi uyarmaktadır. Uzun dönem sonuçları konusunda çekinceler bulunan antiinflamatuvar ilaç tedaviler yerine kullanılan PRP enjeksiyonları ile, doğal iyileşmeyi arttırarak kalıcı tedavi amaçlanmaktadır.

Plateletler(pıhtılaşma hücreleri), primer olarak pıhtılaşmada rolleri ile bilinen kandaki küçük ve çekirdeksiz pulcuklardır. Plateletlerin bir diğer önemli görevi içerdikleri bir takım büyüme faktörlerive diğer biyoaktif faktörler ile yara iyileşmesini başlatması ve düzenlemesidir (4).

Plateletlerin Biyolojik Özellikleri

Plateletler iyileşmenin ilk günlerinde erken pik gösterirler. Kanamanın durdurulmasında ve yara iyileşmesinde kritik rol üstlenirler. Yara yerinde istirahat halinde diskoid şekilde bulunan plateletler, aktive olmaları sonrasında şekil değiştirerek pıhtılaşma ve büyüme faktörlerini ortama salarlar. Büyüme faktörleri çeşitli biyolojik yolakların başlatıcısı olan küçük proteinlerdir. İyileşme sürecinde büyüme faktörlerinin hücre iyileşme aşamalarında (hücre regülasyonunda, differansiasyonda, proliferasyonda, kemotaksiste, anjiogenezde ve matriks sentezinde) önemli etkileri vardır.

PRP Tanımı ve Etki Mekanizması

PRP’de normal tam kana göre 3-5 kat daha yüksek oranda platelet bulunur. PRP, sahip olduğu yüksek platelet konsantrasyonu nedeniyle yüksek konsantrasyonda büyüme faktörü içerir. Bu özelliği ile tendon (kasların kiriş kısmı), ligament (eklem bağları), kıkırdak ve kas yaralanmalarında iyileşme sürecini hızlandırıcı etkisi hayvan deneylerinde gösterilmiştir. PRP ile amaçlanan vücudun tamir mekanizmalarını harekete geçirmektir. Dokuların hücre çoğalmasında, kollajen sentezinde ve damarlanmasında artışa yol açarak PRP’nin tedavi edici etki göstermektedir.

PRP Hazırlanışı

PRP, kanın pıhtılaşması önleyici madde katıldıktan sonra santrifüje edilmesi ve arka arkaya birkaç işlemden geçirilmesi ile elde edilir. Daha sonra elde edilen materyal aktive edilerek içerisindeki büyüme faktörlerinin açığa çıkması sağlanır. Aktivasyonda ozon veya kalsiyum klorür kullanılabilir. Hazırlanan sıvı materyal hastalıklı eklem, kas ve dokulara enjektörle uygulanır. Hazırlandıktan sonra en kısa sürede enjeksiyonun yapılması gerekmektedir.

PRP Uygulaması

PRP inflamatuvar cevaba yol açabildiğinden, enjeksiyon sonrası hastaların %5 kadarında 2-7 gün sürebilen ağrı ve rahatsızlık hissine yol açabilir. Bu durumda enjeksiyon bölgesine buz uygulaması yapılabilir.

Uygulama Sonrası Program

Uygulamadan sonra parol gibi ağrı kesiciler verilebilirken, NSAİİ’lar (romatizmal ağrı kesiciler) en az 1 hafta süre ile yasaklanmaktadır.

Uygulandığı hastalıklar

• Kas iskelet sistemi hastalıkların
• Tendon hastalıkları
• Eklem hastalıkları(diz, omuz diğer eklemler)
• Osteoartit (kireçlenme)
• Kas yaralanmaları ve zorlanmaları
• Eklem bağ yaralanmaları
• Bel ve boyun fıtığı
• Saç ve yüze uygulamalar

Güvenlik

PRP’nin otolog bir greft olması, enjeksiyonun neden olabileceği alerjik reaksiyonları ve bulaşıcı hastalık riskini çok aza indirmektedir. Bilinen yan etkileri enjeksiyon bölgesinde lokal inflamatuvar yanıta bağlı oluşan ağrı, bütün enjeksiyonlarda olabilecek risk oranındadır.

Uygulanmaması gereken durumlar:

• Aktif yaygın tümör varlığı
• Aktif enfeksiyon,
• Trombositopeni (plateletlerin azaldığı hastalıklar),
• Gebelik ve emzirme